پول گرانقیمت؛ پاشنه آشیل صادرات غیرنفتی کشور
شفقنا اقتصادی- عضو هیئتمدیره سندیکای صنعت برق، صادرات را پیشران خروج اقتصاد کشور از رکود دانست و گفت: بدون تامین پول ارزانقیمت امکان موفقیت بنگاههای ایرانی در بازارهای صادراتی ناچیز است.
پیام باقری در گفتوگو با خبرنگار «شفقنای اقتصادی»، با اشاره به محدودیت سطح تقاضای داخلی به دلیل نبود منابع لازم برای تعریف پروژههای جدید افزود: توجه به صادرات غیرنفتی در چنین شرایطی یک ضرورت محسوب میشود اما دولت یازدهم علیرغم کارنامه مثبت در برخی حوزهها، در این زمینه موفق عمل نکرده است.
وی ادامه داد: عملکرد دولت پیشین مشکلات بسیاری را برای کشور ایجاد کرده بود و شاخصهای آماری از جمله رشد اقتصادی منفی و تورم ۴۰ درصدی از شرایط نامناسب موجود حکایت میکرد.
عضو هیئتمدیره فدراسیون صادرات انرژی گفت: اداره کشور در چنین شرایطی آسان نیست به گونهای که دولت بخش قابل توجهی از وقت خود را صرف حل مشکلات به جا ماده از دوره قبل کرد.
باقری، هدفگذاری اصلی خارجی را موضوع برجام دانست و افزود: دولت بیشتر انرژی خود را در دو سال نخست فعالیت به این موضوع اختصاص داد و در حوزه داخلی نیز اهتمام ویژهای را صرف خروج از رکود تورمی کرد.
وی ادامه داد: کاهش تورم و تحقق رشد اقتصادی مثبت از دستاوردهای چهار سال گذشته بوده است به گونهای که نهادهای بینالمللی نیز رشد اقتصادی سال جاری را بالای پنج درصد اعلام کردهاند.
عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بیان کرد: با وجود این، دولت در زمینه خروج بخش صنعت کشور از رکود چندان موفق نبوده و دلیل اصلی افزایش رشد اقتصادی نیز برطرف شدن تحریمهای مربوط به فروش نفت است.
باقری سهم تولید داخل را در رشد اقتصادی ناچیز دانست و افزود: بدون ایجاد تقاضای خارجی احتمال ایجاد رونق در بخش صنعت ناچیز است.
این فعال اقتصادی ادامه داد: توجه به صادارت غیرنفتی یکی از اصلیترین راهکارهای خروج از رکود محسوب میشود اما عمده افزایشی که در آمار این بخش دیده میشود مربوط به خامفروشی یا کالاهای مبتنی بر نفت مانند پتروشیمی و میعانات گازی بوده است.
مدیرعامل شرکت پارس صنعت انتقال نیرو گفت: دولت در حالی در حوزه صادرات آن¬گونه که باید موفق نبوده که اجرایی شدن برجام به افزایش اقبال جامعه جهانی به کالاهای ایرانی منجر شده است و باید از این فرصت استفاده بهتری صورت میگرفت.
رقابت نابرابر بنگاههای ایرانی در بازارهای هدف
وی بیان کرد: برای افزایش حضور صنایع کشور در بازارهای خارجی باید فضای لازم در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد و به ویژه در حوزههای تخصصی مانند صنعت برق وجود پیشنیازهای مختلفی برای تحقق این امر ضروری است.
عضو هیئتمدیره فدراسیون صادرات انرژی افزود: این صنعت میتواند کالاهای هایتک با ارزش افزوده بالا یا خدمات فنی و مهندسی را صادر کند که موفقیت در هر دو حوزه به تحقق زنجیره صادراتی کامل نیاز دارد.
باقری ادامه داد: صادرکننده در ابتدای این زنجیزه و مصرفکننده در انتهای آن قرار میگیرد اما حلقههای واسط متعددی باید در این مسیر به درستی عمل کنند تا فعل صادرات محقق شود.
وی مهمترین ضعف زنجیره صادراتی را عملکرد سیستم بانکی کشور دانست و گفت: بنگاههای ایرانی برای حضور موفق در بازارهای صادراتی منطقه باید توان رقابت با رقیبان قدرتمندی مانند چین، ترکیه و عربستان را داشته باشند.
عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران بیان کرد: در حالی که صنعت برق ایران از نظر کیفیت محصولات و رعایت استانداردهای بینالمللی عملکرد خوبی دارد، در حوزه قیمت تمامشده با مشکل رقابت مواجه است.
باقری افزود: بخشی از مسئولیت کاهش قیمت تمامشده به خود بنگاهها باز میگردد که باید بهرهوری نیروی انسانی و ماشینآلات خود را افزایش دهند اما بخش عمده مشکلات خارج از اختیار آنهاست که از جمله میتوان به تسهیلات گرانقیمت بانکی اشاره کرد.
وی ادامه داد: رقیبان شرکتهای ایرانی، نقدینگی مورد نیاز خود را با نرخ تسهیلات صفر تا حداکثر چهار درصد تامین میکنند در حالی که در ایران پول در عمل با بهره بالای ۲۰ درصد در اختیار تولیدکنندگان قرار میگیرد.
رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای برق گفت: اکنون بیشتر مناقصههایی که در دنیا برگزار میشود از نوع تامین مالی است به این معنا که برنده مناقصه باید سرمایه اجرای پروژه را با خود به کشور مقصد ببرد؛ در چنین شرایطی بنگاهی موفق است که پول ارزانقیمت در اختیار داشته باشد.
باقری مشکلات گمرکی و تعدد دستگاههای متولی صادرات را دیگر مشکلات این حوزه دانست و افزود: تا زمانی که چرخ صدور کالاهای غیرنفتی روان نشود امکان رونق در بخش صنعت وجود ندارد و بسیاری از بنگاهها با کمتر از نیمی از ظرفیت اسمی خود به فعالیت ادامه میدهند.
معضلی به اسم خصولتیها
این فعال اقتصادی با اشاره به خودکفایی تقریبی صنعت برق در تامین نیاز داخلی بیان کرد: در حالی که ایران پیش از انقلاب اسلامی، در حوزه تجهیزات و کالاهای مرتبط با صنعت برق در شرایط وابستگی کامل قرار داشت اکنون بیش از ۹۵ درصد نیاز کشور در داخل تولید میشود.
باقری ادامه داد: ایران در بعضی بخشهای این صنعت از جمله تجهیزات مربوط به انتقال به خودکفایی کامل رسیده است و در برخی حوزهها از جمله نیروگاه نیاز به واردات اندکی دارد.
وی با اشاره به نبود کارخانه دولتی در حوزه تولید کالاهای صنعت برق گفت: تعدادی از بنگاههای فعال در این صنعت به بخش خصوصی واقعی تعلق دارند و برخی از آنها خصولتی محسوب میشوند.
عضو هیئتمدیره سندیکای صنعت برق افزود: شرکتهای گروه دوم در همه صنایع به فعالان واقعی بخش خصوصی آسیب وارد میکنند چرا که از امکانات، حمایتها و تسهیلات ویژه مالی و اطلاعاتی برخوردارند و میتوانند گامهای سریعتری بردارند.
به گفته وی شرکتهای خصولتی از شانس بیشتری برای برنده شدن در مناقصهها برخوردارند و بخش قابل توجهی از بازار را در اختیار گرفتهاند.
صادرات مستقیم کالا؛ ۳۰۰ میلیون دلار
مدیرعامل شرکت پارس صنعت انتقال نیرو بیان کرد: مجموع صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور در سال ۹۴ به حدود دو و نیم میلیارد دلار رسید که ۹۹ درصد آن به حوزه آب و برق تعلق داشت.
باقری توضیح داد: در دل خدمات فنی و مهندسی کالاهای ساخت داخل نیز صادر میشوند اما رقم صدور مستقیم تجهیزات صنعت برق پایین و در حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده است.
عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران گفت: صنعت برق ایران در بازار بیش از ۴۰ کشور دنیا از جمله ونزوئلا و برخی کشورهای اروپایی، آفریقایی و آمریکای جنوبی حضور دارد اما عمده محصولات این صنعت به کشورهای منطقه مانند آسیای میانه، عراق، افغانستان و سوریه صادر میشود.