زمان انتشار : ۱۱ مهر ,۱۳۹۵ | ساعت : 10:33 | کد خبر : 6630 | پرینت

احوال ناخوش سپیدرود نماد بحران بی آبی گیلان

شفقنا اقتصادی- سپیدرود، این رود بزرگ شمال ایران و پدیدآورنده تمدن بزرگ در گیلان که پر آب و خروشان، شهرها را یکی پس از دیگری تا رسیدن به خزر سیراب می کرد، این روزها احوال چندان خوبی ندارد.

در سال های اخیر دیگر نه از آن سرشاری و جنبش سال های نه چندان دور سپیدرود خبری هست و نه پاکی و گوارایی گذشته و رودی که زمانی قابلیت کشتیرانی با کشتی های کوچک و متوسط را داشت، اکنون کم آب و بی رمق راه خود را از لابه لای سنگ ها به سوی خزر می گشاید.
حتی بارش افزون بر یک هزار میلی متر باران و پوشش گیاهی نیز درد سپیدرود را دوا نکرده است؛ به عبارت بهتر مشکل سپیدرود را می توان نمادی از وضعیت نامناسب منابع آبی در گیلان و حتی کشور دانست.
از سویی کم آبی و آلودگی موجب کاهش مهاجرت ماهیان برای تخم ریزی به سپید رود شده اما در واقع، کم آبی رودخانه ها و منابع آبی و آلوده شدن آنها در اثر عوامل مختلف، معضلی نه تنها منحصر به گیلان و ایران، بلکه جهانی است.

شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان از ارائه اطلاعات جدید در مورد وضعیت منابع آبی استان با بیان اینکه این اطلاعات بخشی از پدافند غیرعامل محسوب می شود، خودداری کرد. با این حال بر اساس آمارهای موجود، گیلان به عنوان پرباران ترین استان کشور طی ۵۰ سال اخیر شاهد کاهش متوسط سرانه آب قابل دسترس از حدود هفت هزار متر مکعب به ۲ هزار و ۷۷۶ متر مکعب بوده است.
بر اساس همین آمار، میزان مصرف سالانه آب در استان سه هزار و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است که بیشترین میزان مصرف در بخش کشاورزی و شالیکاری با ۶۳.۶ درصد است.
۹.۵ درصد منابع آبی قابل دسترس استان نیز در بخش آبزی پروری، ۴.۷ درصد در بخش باغداری ، تولید انرژی برق آبی و غیره، ۳.۷ درصد در بخش شرب و خدمات شهری و روستایی، ۱.۹ درصد در بخش صنعت و معدن و ۱۶.۶ درصد در محیط زیست مصرف می شود.
منابع آبی مورد نیاز گیلان اعم از کشاورزی و شرب توسط سدهای سفیدرود، آیت الله بهجت (شهربیجار)، شفارود و پلرود تامین می شود؛ عمده منابع آب شرب گیلان از طریق سد شهر بیجار (حدود ۷۰ درصد جمعیت شهری استان) ، چاه ها و چشمه ها و حدود ۳۵۰ حلقه چاه عمیق، نیمه عمیق و فلمن فراهم می شود.
با وجود اینکه متوسط بارندگی در گیلان با یک هزار و ۶۱ میلی متر در مقایسه با ۲۵۰ میلی متر متوسط بارندگی کشور و حتی ۷۵۰ میلی متر بارندگی جهانی، قابل توجه است اما حدود ۸۰ درصد آب تجدیدشونده استان ، نابهنگام بوده و در فصل غیرزراعی جریان دارد.
به عبارتی با توجه به روند نزولی سرانه آب قابل دسترس در استان گیلان، چنانچه برنامه ریزی های مناسب برای کنترل، مهار، بهره برداری و مدیریت بهینه آن صورت نپذیرد؛ بروز تنش های آبی در استان اجتناب ناپذیر خواهد بود.
طبق برآوردهای صورت گرفته، امکان تأمین و استفاده از منابع آب استان گیلان تا پایان چشم انداز ۲۰ ساله، ۸۸ درصد از منابع سطحی، ۱۱ درصد زیر زمینی و یک درصد پساب است. گرچه ممکن است وضعیت منابع آب و یا علل هدررفت و بروز تنش های آبی در مناطق مختلف ، تفاوت های اندکی داشته باشد اما آنچه مسلم است اینکه منابع آبی در تمام جهان از جمله کشورمان ایران و استان سبز گیلان، در حال آلوده شدن و کاهش شدید است.
مدیریت جامع آب ، اصلاح ساختار مصرف بویژه در بخش پرمصرف کشاورزی ، استفاده از روش های نوین آبیاری ، کنترل ذخیره پشت سدها ، حفاظت و بازیافت در برنامه های بخش های مصرف ، آگاه سازی عمومی و مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت آب ، استفاده از روش های نوین آبیاری (آبیاری قطره ای) ، کشاورزی علمی ، ارتقاء سطح فرهنگ مردم و جامعه در استفاده صحیح از آب و جلوگیری از آلوده سازی آن توسط آلاینده های کشاورزی ، خانگی ، صنعتی از جمله الزامات اصلی برای پیشگیری از بروز بحران آب است.
بی توجهی نسبت به مدیریت منابع و مصرف آب ، سپیدرودها را خشک رود و گهررودها را به جوی های فاضلاب تبدیل خواهد کرد.

منبع: ایرنا