راهنمای کامل خواندن اعداد روی لاستیک لودر و ماشین آلات سنگین (OTR)

لاستیک لودر و سایر ماشین‌آلات سنگین، قطعات مصرفی حیاتی هستند که انتخاب و استفاده صحیح از آن‌ها تأثیر مستقیمی بر عملکرد، ایمنی و هزینه‌های بهره‌برداری دارد. روی هر لاستیک، مجموعه‌ای از اعداد و حروف درج شده است که هر یک معنی خاصی دارند و دانستن مفهوم آن‌ها برای انتخاب درست لاستیک و جلوگیری از مشکلات عملیاتی ضروری است. در این مقاله، با تکیه بر دستورالعمل‌های فنی و استانداردهای کارخانه‌های سازنده، روش خواندن اعداد روی لاستیک لودر را از پایه تا پیشرفته بررسی می‌کنیم تا هم کاربران عمومی و هم تکنسین‌های حرفه‌ای بتوانند به آسانی این اطلاعات را تفسیر کنند.

اهمیت دانستن معانی اعداد روی لاستیک لودر

دانستن مفهوم این اعداد و حروف به شما کمک می‌کند:

• لاستیک مناسب برای شرایط کاری انتخاب کنید.
• از نصب تایر نامناسب و خطرات احتمالی جلوگیری شود.
• دوام و کارایی تایر حداکثری شود.
• هزینه‌های تعمیر و تعویض کاهش یابد.

آشنایی با اجزای درج‌شده روی لاستیک‌ لودر و ماشین آلات سنگین

اطلاعات درج شده و اعداد روی لاستیک لودر و ماشین‌آلات سنگین شامل موارد زیر است:

• ابعاد تایر
• نوع و طرح آج
• تاریخ تولید
• حداکثر ظرفیت باربری
• حداکثر سرعت مجاز
• محل نصب تایر (محور جلو یا عقب)
• شرکت سازنده
• تیوب‌دار یا تیوبلس بودن
• شماره سریال یا سری تایر
• سایر اطلاعات

برخی از این موارد استاندارد هستند و طبق قواعد مشترک بین تولیدکنندگان درج می‌شوند، اما بعضی دیگر ممکن است بسته به برند و مدل تایر متفاوت باشند. در تصویر ذیل می‌توانید معنای شاخص‌ها و اعداد روی تایر را مشاهده کنید. در بخش‌های بعدی مطلب به بررسی هر یک از این اعداد و حروف خواهیم پرداخت.

پیدا کردن ابعاد تایر روی لاستیک لودر و ماشین آلات سنگین

فرمت اعداد در لاستیک‌های نخی Bias

در تایرهای نخی یا Bias، ابعاد معمولاً با فرمت دو عدد به شکل ذیل نمایش داده می‌شود: ۱۸-۳۳. دو عدد اول (سمت راست) قطر داخلی تایر است که بر روی رینگ مینشیند. در واقع این دو عدد قطر رینگ را نشان می‌دهند. دو عدد سمت چپ هم نشان‌دهنده ارتفاع تایر است.

• نکته مهم: اگر بین اعداد خط فاصله (-) باشد → واحد اعداد، اینچ است.
• اگر بین اعداد ممیز (/) باشد → واحد اعداد، سانتی‌متر است.

فرمت اعداد در لاستیک‌های رادیال یا سیمی

در تایرهای رادیال یا سیمی، ترکیب اعداد کمی متفاوت است و معمولاً شامل سه بخش عددی و یک حرف است: دو عدد سمت چپ عرض مقطع اسمی تایر را بر حسب اینچ نشان می‌دهند. دو عدد دوم نسبت H/S تایر را نشان می‌دهند. یعنی نسبت ارتفاع پاشنه تایر به پهنای تایر. حرف R ‌ نشان دهنده ساختار تایر است و دو عدد آخر قطر داخلی تایر که بر روی رینگ سوار می شوند را نشان می‌دهند.

به عنوان مثال در تصاویر ذیل عبارت ۷۵۰/۶۵ R 25 شرح داده شده است.

تشخیص نوع ساختار تایر با بررسی حروف و اعداد روی لاستیک لودر: رادیال یا بایاس ( نخی یا سیمی)

در تایر بایاس، لایه‌های بدنه یا همان کارکاس از نخ‌های مصنوعی یا نخی ساخته شده‌اند که به شکل مورب، با زاویه‌ تقریباً ۳۰ تا ۴۰ درجه نسبت به خط مرکزی تایر، روی هم قرار می‌گیرند. این لایه‌ها به صورت ضربدری از یک سمت تایر به سمت دیگر کشیده شده و یک ساختار یکپارچه بین دیواره و آج ایجاد می‌کنند. همین یکپارچگی باعث می‌شود دیواره و آج همزمان خم شوند و با هم حرکت کنند. تایرهای بایاس برای کارهای سنگین با سرعت پایین مناسب‌اند و ضربه‌گیری خوبی در زمین‌های ناهموار دارند، اما در سرعت‌های بالا بیشتر گرم می‌شوند و عمر آج آن‌ها کمتر از تایرهای رادیال است. همان طور که در بخش قبلی به آن اشاره شد علامت تشخیصی این نوع تایر روی دیواره، وجود یک خط فاصله «-» یا اسلش «/» بین اعداد ابعاد است.

ساختار تایر رادیال متفاوت است. در این نوع، لایه‌های بدنه به صورت شعاعی و عمود بر خط مرکزی تایر (زاویه ۹۰ درجه) از یک لبه به لبه دیگر کشیده می‌شوند. روی این لایه‌ها، کمربندهای فولادی یا فیبری (Belts) قرار گرفته که آج را محکم و پایدار نگه می‌دارند. در نتیجه دیواره و بخش آج عملکردی مستقل پیدا می‌کنند. همین ویژگی باعث افزایش عمر آج، کاهش مصرف سوخت و پایداری بیشتر در سرعت‌های بالا می‌شود. البته دیواره تایر رادیال در برابر ضربه‌های جانبی کمی آسیب‌پذیرتر است. روی دیواره این تایرها، وجود حرف R میان اندازه‌ها نشانه رادیال بودن است.

شاخص بار (Load Index) و نماد سرعت (Speed Symbol)

یکی از دیگر اعداد روی لاستیک لودر و ماشین‌آلات سنگین شاخص بار و سرعت است. شاخص بار یک عدد کُدی است که ظرفیت تحمل بار هر تایر را در شرایط استاندارد نشان می‌دهد. این عدد به‌طور مستقیم روی تایر حک می‌شود و باید با جدول استاندارد شاخص بار مطابقت داده شود تا ظرفیت دقیق بر حسب کیلوگرم یا پوند مشخص شود.

به عنوان مثال اگر شاخص بار روی تایر عدد ۱۹۰ را نشان دهد طبق جدول ETRTO، شاخص ۱۹۰ به معنی تحمل ۱۳۳۰۰ کیلوگرم (تقریباً ۱۳.۳ تن) بار توسط هر تایر به‌صورت تکی است.

نکات مهم:

• شاخص بار همیشه برای یک تایر اعلام می‌شود، نه برای محور یا کل وسیله.
• اگر بار و فشار باد تنظیم نباشد، حتی با شاخص بار مناسب، عمر تایر کم و ریسک خرابی بالا می‌رود.
• در ماشین‌آلات سنگین، شاخص بار باید متناسب با وزن کاری + فشار دینامیکی (مانند پر و خالی شدن جام یا تغییر شیب مسیر) انتخاب شود.

نماد سرعت یک حرف انگلیسی است که حداکثر سرعت مجاز تایر را در شرایط ایمن و تحت بار نامی‌اش نشان می‌دهد. به عنوان مثال اگر روی تایر بعد از شاخص بار حرف B‌ آمده باشد به این معناست که حداکثر سرعت مجاز این تایر ۵۰ کیلومتر بر ساعت است.

سایر نمونه‌ها (طبق استاندارد):

• A8 = 40 km/h
• B = 50 km/h
• C = 60 km/h
• J = 100 km/h (در تایرهای سواری و سبک)

نکات مهم:

• در تایرهای ماشین‌آلات معدنی، ساختمانی و لودرها، نماد سرعت اغلب پایین‌تر است چون تمرکز روی تحمل بار و مقاومت در زمین‌های خشن است.
• تجاوز از سرعت مجاز باعث افزایش گرمای داخلی تایر و آسیب به ساختار لایه‌ها می‌شود.
• وقتی این دو کنار هم می‌آیند (مثل ۱۹۰B)، یعنی این تایر در سرعت ۵۰km/h می‌تواند تا ۱۳.۳ تن بار را تحمل کند. تغییر یکی از این پارامترها معمولاً نیازمند کاهش پارامتر دیگر است (بار کمتر در سرعت بالاتر یا برعکس)

علامت‌گذاری‌های تکمیلی روی لاستیک لودر و ماشین آلات سنگین

علاوه بر ابعاد، شاخص بار و نماد سرعت، بسیاری از لاستیک‌های مورد استفاده در لودرها و سایر ماشین‌آلات سنگین دارای علامت‌گذاری‌های تکمیلی هستند که اطلاعاتی دقیق و کاربردی در خصوص ماهیت، کاربری و شرایط استفاده از تایر ارائه می‌دهند. این علائم، نقش مهمی در انتخاب صحیح تایر متناسب با شرایط عملیاتی ایفا می‌کنند.

نوع ساختار داخلی TL و TT

حروف TL بیانگر Tubeless یا تایر بدون تیوب داخلی است که از لایه داخلی ویژه برای نگه‌داری هوا استفاده می‌کند. این نوع ساختار، نشت هوا را به حداقل رسانده و تعمیرات را ساده‌تر می‌سازد. در مقابل، علامت TT نشانه Tube Type بوده و حاکی از نیاز به استفاده از تیوب داخلی است .

کد طرح آج Tread Pattern Code

کدهایی نظیر E3، E4، L5 یا G2 بیانگر نوع و عمق آج و کاربری آن‌ها هستند. به عنوان مثال، کد E3 برای کامیون‌های معدنی با آج متوسط، L5 برای لودر با آج بسیار عمیق و مقاوم در محیط‌های سایشی، و G2 برای گریدرها با آج کم‌عمق و مناسب کار بر روی سطوح صاف طراحی شده است. این طبقه‌بندی بر اساس استاندارد TRA (Tire & Rim Association) انجام می‌شود.

کد کارخانه یا مدل محصول

کدی مانند XAD 65-1 در تایرهای میشلین، معرف سری تولید و نسل محصول است و برای سفارش قطعات یدکی و ردیابی موجودی در انبار اهمیت دارد.

شماره سریال و تاریخ تولید

شماره سریال اغلب شامل کد کارخانه و کد چهاررقمی تاریخ تولید است که دو رقم اول آن نشان‌دهنده هفته و دو رقم آخر بیانگر سال تولید است. به عنوان مثال، کد ۲۷۲۴ به معنی تولید در هفته ۲۷ سال ۲۰۲۴ است. این اطلاعات در ارزیابی عمر مفید لاستیک اهمیت بالایی دارد، زیرا حتی تایرهای نو نیز در صورت انبار طولانی‌مدت ممکن است کیفیت خود را از دست بدهند.

علائم محل نصب و جهت چرخش

نمادهایی مانند F )محور جلو)، ) R محور عقب( یا فلش جهت حرکت، بیانگر محل مناسب نصب و جهت صحیح گردش تایر هستند. رعایت این علائم به عملکرد بهینه و افزایش عمر کارکرد کمک می‌کند.

علائم ویژه عملکردی

عباراتی مانند M+S (Mud + Snow) به معنای مناسب بودن تایر برای شرایط گل و برف، یا نماد کوه سه‌قلو با دانه‌برف برای تایر تأییدشده در شرایط برفی شدید، از جمله علامت‌گذاری‌های اختیاری ولی مهم هستند.

خرید لاستیک لودر و ماشین آلات سنگین از همیار تجارت فرتاک

یکی از دغدغه‌های اصلی خریداران، خرید تایر صنعتی اصل و مطمئن از واردکنندگان معتبر است. امروز در ایران شرکت همیار تجارت فرتاکنمایندگی تایرBKT را بر عهده دارد و با خدمات پس از فروش و ضمانت اصالت کالا، خیال خریداران را راحت کرده است. این شرکت که یکی از برجسته‌ترین واردکنندگان و تأمین‌کنندگان محصولات صنعتی و معدنی و راه سازی در ایران است، به‌صورت اختصاصی در زمینه تأمین فیلترها،تایرهای صنعتی و معدنی، قطعات زیربندی و لوازم موتوری و هیدرولیکی ماشین‌آلات راهسازی و معدنی فعالیت دارد.